1. Home
  2. Kennisbank
  3. Werken in het middelbaar beroepsonderwijs

Werken in het middelbaar beroepsonderwijs

Wil je studenten voorbereiden op de beroepspraktijk en opleiden tot vakmensen? Bekijk jouw mogelijkheden om docent te worden in het mbo!

Navigeer snel naar

Docent worden in het mbo: de baan van het leven!

Als docent in het mbo bereid je studenten voor op de arbeidsmarkt. Het mbo leidt studenten op tot vakmensen. Vakkrachten die onze maatschappij vormgeven, opbouwen en verzorgen. Dat vakmanschap wordt overgedragen door docenten en instructeurs met een schat aan ervaring en vakkennis. Naast de generieke vakken zoals Nederlands, Engels en rekenen, is er binnen het mbo juist een vraag naar docenten met ervaring uit het beroepsveld. Ben jij een uitmuntende kapper, een gepassioneerde banketbakker, ervaren bloemist of fantastische kok? En wil jij jouw beroepsexpertise delen met een nieuwe generatie mbo-studenten? Dan is docent worden in het mbo echt iets voor jou!

Zo kan je docent worden in het middelbaar beroepsonderwijs

Bekijk alle artikelen over routes naar het mbo

Routes naar het docentschap binnen het mbo

Er zijn verschillende routes mogelijk om docent te worden in het mbo. Veel docenten uit het mbo komen uit de beroepspraktijk, en kunnen op die manier in de beroepsgerichte vakken hun expertise delen met studenten van een mbo-opleiding. Daarnaast zijn er ook docenten die met een eerste- of tweedegraads bevoegdheid lesgeven in het mbo. Dat geldt dan voor de algemene vakken, zoals Nederlands, Engels en rekenen.

Daarnaast heb je de mogelijkheid om (delen van) praktijklessen te verzorgen als instructeur in het mbo. Instructeurs en docenten vormen samen het onderwijsteam. Ontdek in onze kennisbank alles over jouw mogelijkheden.

Oriënteren op een functie in het mbo

Bekijk alle artikelen over functies in het mbo

Functies binnen het mbo

Het onderwijsteam staat centraal binnen een mbo-instelling. Binnen het mbo wordt een onderwijsteam gevormd door docenten en instructeurs. Samen verdelen zij de taken om om het onderwijs aan de studenten zo goed mogelijk vorm te geven. Daarnaast zijn er op een mbo-school allerlei onderwijsondersteunende functies, zoals conciërges en roostermakers. Binnenkort kun je hier alles vinden over de verschillende functies in het middelbaar beroepsonderwijs.

Praktische zaken om rekening mee te houden

Bekijk alle artikelen over praktische zaken in het mbo

Praktische zaken voor werken in het mbo

Als je jouw mogelijkheden aan het verkennen bent om docent te worden in het mbo, dan kun je tegen allerlei praktische vragen aanlopen. Deze vragen kunnen betrekking hebben op studiekosten, subsidies of waar je een lerarenopleiding of mbo-school kunt vinden in jouw omgeving. Ook vraag je je misschien af hoe het mbo-onderwijs in elkaar zit en welke niveaus en richtingen het beste bij jou passen. Wij hebben wat praktische zaken op een rij gezet.

Lees ervaringen van mensen uit het werkveld

Werken als PDG-docent: Marloes
Ervaringen, Middelbaar beroepsonderwijs 5 minuten
Overstappen naar docent in het mbo: Francis
Middelbaar beroepsonderwijs, Ervaringen 3 minuten
Ervaringsverhaal van Sascha Haans
Ervaringen, Middelbaar beroepsonderwijs 3 minuten
PDG-traject in het mbo: Geke
Ervaringen, Middelbaar beroepsonderwijs 3 minuten
Van bioloog naar adjunct-directeur in het mbo: Simone
Ervaringen, Middelbaar beroepsonderwijs 2 minuten

Wil je meer artikelen en ervaringen lezen over werken in het onderwijs? Neem een kijkje in onze kennisbank!

Bekijk meer artikelen

Deze vragen worden ook veel gesteld over werken in het mbo

Zij-instroom

Stap 1: Oriënteren en solliciteren

  • Volgens een inventarisatie van het ministerie van OCW van maart 2020 zijn er maar liefst 384 routes die leiden tot een lesbevoegdheid. Er zijn drie hoofdroutes te onderscheiden: voltijdopleidingen, deeltijdopleidingen en zij-instroomtrajecten. We denken graag met je mee over de beste route voor jou.
  • Je moet het traject binnen twee jaar afronden. Volgens de wet mag je namelijk officieel niet langer dan twee jaar zonder bekwaamheidsverklaring voor de klas staan. Een maximale verlenging van twee jaar is mogelijk, mits daar een goede reden voor is.
  • Je moet in dienst zijn bij een school om met een zij-instroomtraject te kunnen starten. Scholen geven in hun vacatureteksten echter niet altijd aan of die geschikt zijn voor zij-instromers. Stuur in dat geval een open sollicitatie en neem contact op met de school.
  • Het traject 'zij-instroom in het beroep' is een tweejarig traject waarbij je tegelijkertijd werkt en leert. Je bent in dienst van de school en volgt daarnaast vakken op een lerarenopleiding. Om in aanmerking te komen voor een zij-instroomtraject heb je minimaal een hbo- of wo-diploma nodig.
  • De studiebelasting van een zij-instroomtraject staat niet vast. In de praktijk komt het werken op een school én het volgen van colleges op een lerarenopleiding voor veel zij-instromers neer op een volle werkweek, maar een zij-instroomtraject is maatwerk en de belasting is dus voor iedereen anders.
Zij-instroom

Stap 2: Het geschiktheidsonderzoek

  • Een geschiktheidsonderzoek bestaat uit ten minste uit (1) het portfolio: een schriftelijk document dat een overzicht geeft van al je relevante studie- en werkervaring, en (2) een assessment: een observatie van een praktijksituatie, met meestal een reflectiegesprek en/of criteriumgericht interview.
    Lees meer
  • Het geschiktheidsonderzoek voor het traject 'Zij-instroom in het beroep' voor het primair onderwijs of voortgezet onderwijs wordt uitgevoerd door de hogeschool waar jij je colleges zal gaan volgen. De school waar jij in dienst bent als zij-instromer vraagt dit geschiktheidsonderzoek voor jou aan.
    Lees meer
  • Een geschiktheidsonderzoek is de start van een zij-instroomtraject. Er wordt bepaald of je direct voor de klas kunt en binnen twee jaar je bevoegdheid kunt halen. Haal je het geschiktheidsonderzoek niet, dan krijg je geen geschiktheidsverklaring en mag je niet starten met het zij-instroomtraject.
    Lees meer
Zij-instroom

Stap 3: Het zij-instroomtraject

  • Ja, je wordt als zij-instromer binnen een school begeleid. Je staat als zij-instromer direct, zelfstandig voor de klas, maar daarnaast wordt er binnen jouw school wel een ervaren docent aangewezen die jou kan begeleiden/coachen. Je maakt er met de school afspraken over hoe die begeleiding eruitziet.
  • Ja, je bent in dienst van de school en staat zelfstandig voor de klas. Je ontvangt gewoon salaris naar de omvang van jouw aanstelling.
    Lees meer
  • Ja, een zij-instroomtraject is geen stagetraject. Je staat direct, zelfstandig voor de klas. Je maakt zelf afspraken met jouw schoolbestuur hoe je bij jouw werkzaamheden wordt begeleid. Er moet bij de begeleiding in elk geval een bevoegde collega van de zij-instromer betrokken zijn.
  • Je moet het traject binnen twee jaar afronden. Volgens de wet mag je namelijk officieel niet langer dan twee jaar zonder bekwaamheidsverklaring voor de klas staan. Een maximale verlenging van twee jaar is mogelijk, mits daar een goede reden voor is.
  • De studiebelasting van een zij-instroomtraject staat niet vast. In de praktijk komt het werken op een school én het volgen van colleges op een lerarenopleiding voor veel zij-instromers neer op een volle werkweek, maar een zij-instroomtraject is maatwerk en de belasting is dus voor iedereen anders.
  • Ja. Je solliciteert op een functie, en krijgt een aanstelling als zij-instromer. Je bent dus een echte werknemer van de school. Je ontvangt ook gewoon een salaris. Wel zijn er vaste afspraken over het halen van je lesbevoegdheid. En als zij-instromer krijg je altijd een tijdelijk contract.
Zij-instroom

Stap 4: Het getuigschrift

  • Nee. Je krijgt na afronding van een zij-instroomtraject een getuigschrift dat gelijk staat aan een van de drie bevoegdheden: de bevoegdheid voor het primair onderwijs of voor het voortgezet onderwijs een tweedegraads of eerstegraads bevoegdheid. Je getuigschrift is geen bachelor- of masterdiploma.
    Lees meer
  • Nee, dat is afhankelijk van het zij-instroomtraject dat je doorloopt. Heb je een zij-instroomtraject voor het basisonderwijs afgerond? Dan mag je lesgeven in het primair onderwijs. Met een zij-instroomtraject voor het voortgezet onderwijs mag je lesgeven in het mbo en het voortgezet onderwijs.
    Lees meer
  • Heb je een zij-instroomtraject voor het primair onderwijs afgerond? Dan ontvang je een getuigschrift dat gelijkstaat aan een bevoegdheid voor het primair onderwijs. Voor het voortgezet onderwijs is dat een tweede- of eerstegraads bevoegdheid. Je getuigschrift is geen bachelor- of masterdiploma.
  • Een zij-instroomtraject wordt afgesloten met een bekwaamheidsonderzoek. Rond je dat succesvol af? Dan krijg je een bekwaamheidsverklaring: een getuigschrift dat aangeeft dat jij vakinhoudelijk, vakdidactisch en pedagogisch bekwaam bent. Je hebt daarmee een officieel erkende bevoegdheid in handen.
Zij-instroom

Zij-instromen in het mbo: het PDG-traject

  • Ja, mits het bevoegde gezag van een mbo-school jou ook vakinhoudelijk bekwaam acht. Iedere docent moet vakinhoudelijk, vakdidactisch én pedagogisch bekwaam zijn. Een PDG toont de laatste twee bekwaamheden aan, maar het schoolbestuur bepaalt uiteindelijk of jij als mbo-docent benoemd kunt worden.
    Lees meer
  • Om in het mbo les te kunnen geven als docent of instructeur hoef je geen bevoegdheid te hebben: ‘bevoegd’ is geen wettelijke term binnen het mbo. Met een tweede- of eerstegraads lesbevoegdheid ben je mogelijk wel benoembaar in het mbo. Het schoolbestuur van een mbo-school bepaalt of je bekwaam bent.
    Lees meer
  • Er zijn vooropleidingseisen verbonden aan een PDG-traject. Zo moet je minimaal een hbo-opleiding hebben afgerond of op een andere manier kunnen aantonen dat je hbo-werk/denkniveau hebt. In dat geval is ook minimaal drie jaar werkervaring vereist die relevant is voor het vak dat je wilt geven.
    Lees meer
  • Het PDG-traject is voor zij-instromers die les willen geven op een mbo-school in een vak waarvoor geen lerarenopleiding bestaat. Voordat je start, bepaalt het bestuur van de mbo-school waar je aan de slag gaat of je vakinhoudelijk bekwaam bent en of je geschikt bent om les te geven in jouw vak.
    Lees meer
Werken op school

Als leraar/docent

Werken op school

Als gastdocent

  • Je mag als gastdocent zonder bevoegdheid lessen verzorgen op school. Dat mag (op jaarbasis) gemiddeld 6 lesuren per week.
    Lees meer
  • Je kunt op vacaturesites zoeken naar treffers als ‘gastdocent’ en ‘gastles’. Scholen plaatsen daar soms vacatures met een zoekvraag voor een specifieke gastles. Daarnaast zijn er veel instanties en bedrijven die eigen personeel inzetten om af en toe gastlessen op onderwijsinstellingen te verzorgen.
    Lees meer
  • In het basis- en voortgezet onderwijs heb je een bevoegdheid nodig om voor de klas te staan, met uitzondering van leraren in opleiding en gastdocenten. Binnen het mbo is ‘bevoegd' geen wettelijke term: het schoolbestuur bepaalt daar of jij vakinhoudelijk, vakdidactisch en pedagogisch bekwaam bent.
    Lees meer
Werken op school

In een andere functie

  • Er zijn twee opleidingen waar je gericht aan de slag gaat met de vakdidactische en pedagogische competenties die je nodig hebt als instructeur. Je kunt de 1-jarige mbo4-opleiding ‘Instructeur mbo’ volgen of een 2-jarige educatieve associate degree tot onderwijsondersteuner.
    Lees meer
  • Praktijkopleiders begeleiden de vmbo-, studenten op hun stage en/of werkplek. Daarnaast onderhouden ze contact met de school waar de stagiairs hun opleiding volgen. Praktijkopleiders vervullen een belangrijke rol binnen het mbo: sommige mbo-studenten besteden meer tijd op de werkvloer dan op school.
  • Een intern begeleider (IB'er) begeleidt en ondersteunt op een school bij het inhoud geven aan leerlingenzorg. Ook levert een IB'er een bijdrage aan het implementeren van vernieuwingen op school. Het precieze takenpakket van een intern begeleider kan per school verschillen.
  • Een remedial teacher geeft extra begeleiding aan kinderen van 4 tot 14 jaar. Dat gebeurt tijdens of buiten schooltijd op verzoek van een leraar of van de ouders/verzorgers. Een remedial teacher helpt bijvoorbeeld met lezen, rekenen of spellen, of met concentratie- of planproblemen.
  • Een school moet kunnen aantonen dat al zijn medewerkers in bezit zijn van een VOG en dus geen strafbare feiten hebben gepleegd die een bezwaar vormen voor de functie die zij uitoefenen.
    Lees meer
  • In een mbo-school staat het onderwijsteam centraal, dat bestaat uit docenten en instructeurs. Instructeurs zijn meestal verantwoordelijk voor de praktijkonderdelen van de opleiding. Ze geven regelmatig zelfstandig (delen van) lessen, maar altijd onder verantwoordelijkheid van een docent.
    Lees meer
Subsidies en tegemoetkomingen

Subsidies

Subsidies en tegemoetkomingen

Leningen

  • Het Levenlanglerenkrediet is een lening die kan worden gebruikt voor een wettelijk erkende opleiding op een mbo of hbo of binnen het wo. Binnen 15 jaar na afstuderen moet je de lening afbetalen. Hoeveel je per maand moet aflossen, hangt af van de hoogte van je schuld, van de rente en van je inkomen.
    Lees meer

Wil je meer weten over werken in het onderwijs?

Bekijk onze artikelen in de kennisbank!
Over het Onderwijsloket

Het Onderwijsloket is gestart op initiatief van de Vereniging Hogescholen (VH) en de Universiteiten van Nederland (UNL). Dit is hét online platform met alle informatie over werken in het onderwijs.

Kijk in de kennisbank
Ga naar

Onderwijsloket © 2023. Alle rechten voorbehouden