De Lesboeren: Thijmen Sprakel, autodidact in verbinding

Thijmen Sprakel: autodidact in verbinding

De Lesboeren is een multimediaal project van Jasper Rijpma, in samenwerking met Stichting Leraar van het JaarEars Up, Nike Liscaljet Photography en het Onderwijsloket.

In het hart van het Nederlandse onderwijslandschap bevindt zich een leraar die zich niet alleen inzet voor zijn eigen leerlingen, maar ook voor het vernieuwen en verdiepen van wat onderwijs betekent. Thijmen Sprakel, een autodidact met een achtergrond in muziek en technologie, combineert praktijkervaring, kritisch denken en reflectie om het onderwijs op een unieke manier vorm te geven. 

Met een loopbaan die zich uitstrekt over zestien jaar, blijft hij zich inzetten voor leerlingen, collega's en het bredere onderwijsveld.

Sprakel vergelijkt zijn visie op onderwijs vaak met een "wereldkeuken" – een plek waar een diversiteit aan smaken en inzichten samenkomt. Deze metafoor komt tot uiting in zijn blog, Edukitchen, waar hij interviews publiceert met prominente onderwijsexperts zoals John Hattie, Robert Marzano en Noam Chomsky. Volgens Sprakel gaat het in onderwijs niet alleen om het overbrengen van feiten, maar vooral om het stimuleren van nieuwsgierigheid, het stellen van vragen en kritisch denken.

“Ik zie onderwijs als een zoektocht naar smaak en betekenis,” vertelt hij. Zijn nieuwsgierigheid brengt hem naar uiteenlopende onderwerpen, zoals de waarde van zogenoemde 21e-eeuwse vaardigheden, waarvan hij kritisch stelt dat ze vaak meer gebakken lucht dan wetenschap zijn. “Veel van deze trends zijn ontstaan in het bedrijfsleven en hebben geen wetenschappelijke basis”, “toch vind ik het interessant om dat soort zaken te onderzoeken en te bespreken.”

Van Flamenco naar het klaslokaal

Sprakel’s loopbaanpad is allesbehalve conventioneel. Met een achtergrond in flamencogitaar en een studie aan het conservatorium, werd hij als zij-instromer het onderwijs in getrokken. Zijn eerste jaren waren een worsteling. “Ik werd letterlijk weggestopt op de derde verdieping van de school, waar niemand mij kon zien lijden,” vertelt hij. Zonder ervaring en zonder duidelijke structuur kreeg hij te maken met chaos in de klas. Toch gaf hij niet op. “Ik ontdekte dat het contact met leerlingen – en hun behoefte aan duidelijke kaders – de kern is van goed onderwijs.”

Tegenwoordig pakt hij dat anders aan. Elk schooljaar begint hij met een humoristische presentatie, de “Meneer Sprakel Survival Guide”, waarin hij zijn verwachtingen en regels op een speelse manier introduceert. Volgens Sprakel zijn duidelijke kaders essentieel, maar moet er ook ruimte zijn voor humor en interactie. “Leerlingen moeten weten waar ze aan toe zijn, maar binnen die structuur is er ruimte voor vrijheid en creativiteit.”

Pedagogiek als dialoog

Een van Sprakel’s kernprincipes is dat pedagogiek ‘dialogisch’ moet zijn. Hij stelt dat een goede pedagoog alleen kan functioneren in dialoog met zowel leerlingen als collega’s en experts. “Onderwijs draait om verbinding en het vermogen om samen te leren. Pas als je jezelf durft open te stellen voor anderen, kun je als docent groeien,” zegt hij. Door open te staan voor wat anderen te zeggen hebben en hierop te reflecteren, blijft hij zijn onderwijspraktijk verfijnen.

Toshiro Kanamori
Toshiro Kanamori, een Japanse leraar, verwierf wereldwijde bekendheid dankzij de documentaire Children Full of Life. Hierin laat hij zien hoe hij leerlingen niet alleen academische kennis bijbrengt, maar ook levenslessen over empathie, geluk en samenwerking. Kanamori’s aanpak draait om het delen van persoonlijke ervaringen en het creëren van een hechte gemeenschap in de klas.

Geïnspireerd door deze filosofie organiseert Thijmen Sprakel jaarlijks de Kanamori-conferentie. Deze bijeenkomst biedt docenten de kans om kwetsbaarheden te delen, te reflecteren op hun praktijk en zich opnieuw te verbinden met hun motivatie om leraar te zijn. Het doel is een veilige omgeving te creëren waar leraren hun ervaringen kunnen uitwisselen en inspiratie kunnen opdoen.

Literatuurtips over de aanpak van Kanamori

  • Children Full of Life – documentaire over Toshiro Kanamori’s methodes.
  • Teaching with Heart and Soul van Parker J. Palmer – een inspiratiebron voor het werken met persoonlijke verbindingen.
  • De Lerende Leraar van Luc Stevens – over reflectie en pedagogische relaties.

Sprakel is zich ervan bewust dat docenten vaak worstelen met professionele eenzaamheid. “Hoewel je dagelijks in een gebouw bent met honderden collega’s en leerlingen, kun je je als docent heel alleen voelen zodra de deur van het klaslokaal dichtgaat,” legt hij uit. Daarom richt hij zich op het creëren van veilige ruimtes voor leraren om ervaringen te delen, zoals tijdens de Kanamori-conferenties. Hier moedigt hij collega’s aan om te reflecteren en kwetsbaarheden te delen zonder angst voor oordeel.

Sprakel benadrukt dat een goede leraar nooit "af" is. “Op de dag dat je niet meer reflecteert, is het tijd om te stoppen met lesgeven,” zegt hij. Zijn beginjaren in het onderwijs waren zwaar; hij moest leren omgaan met klasbeheer, zichzelf kwetsbaar opstellen en groeien in zijn rol als docent. “De eerste jaren waren een leerschool waarin ik niet alleen mijn vak leerde, maar ook veel over mezelf ontdekte,” vertelt hij.

Voor Sprakel is reflectie een doorlopend proces. Hij vraagt zich continu af: "Waarom reageer ik op een bepaalde manier? Wat zegt dit over mij?" Deze zelfkritiek helpt hem niet alleen om een betere leraar te worden, maar ook om een diepere band met zijn leerlingen op te bouwen.

Integratie van technologie

Naast zijn focus op persoonlijke ontwikkeling en reflectie, omarmt Sprakel ook technologische innovaties in het onderwijs. Hij publiceerde het boek Chatten met Napoleon, waarin hij kunstmatige intelligentie en onderwijs onderzoekt. Hoewel hij enthousiast is over de mogelijkheden van AI, benadrukt hij dat technologie nooit de menselijke verbinding in de klas kan vervangen. “AI is een hulpmiddel, geen vervanging. Het contact met de leerling blijft de kern van onderwijs,” stelt hij.

In zijn lessen dienstverlening en producten, waar hij vakken als multimedia en game design geeft, stimuleert hij leerlingen om technologie op een creatieve en praktische manier te gebruiken. Zijn lessen variëren van het ontwerpen van menukaarten tot het bouwen van websites. “Ik wil dat mijn leerlingen niet alleen technische vaardigheden leren, maar ook kritisch nadenken over wat ze maken en waarom,” zegt hij.

Het vuur brandend houden

Wat Sprakel uiteindelijk kenmerkt, is zijn passie voor het vak en zijn vermogen om het "vuur brandend te houden". Dit doet hij door voortdurend nieuwe manieren te zoeken om zichzelf en zijn leerlingen te inspireren. Hij gelooft dat onderwijs begint met liefde voor het kind en dat dit de basis moet vormen van elke les. “Je kunt de beste materialen hebben, maar zonder liefde en aandacht voor de leerling werkt niets,” zegt hij, verwijzend naar Maria Montessori.

Met zijn kritische blik en toewijding laat Thijmen Sprakel zien hoe veelzijdig en complex het leraarschap kan zijn. Voor mij is Thijmen een voorbeeld van hoe een leraar niet alleen kennis kan overbrengen, maar ook levens kan veranderen – inclusief dat van zichzelf.

Luister naar Thijmen in De Lesboeren podcast:

Dit artikel is geschreven door

Over het Onderwijsloket