Wat is het verschil tussen een zij-instroomtraject en een deeltijdopleiding?

In het kort

Het belangrijkste verschil tussen het zij-instroomtraject en de deeltijdopleiding is dat je bij een zij-instroomtraject direct zelfstandig en betaald voor de klas staat, terwijl je tijdens een deeltijdopleiding eerst meekijkt met lessen en stage loopt. De kosten voor een zij-instroomtraject liggen bij de school en worden gesubsidieerd door de overheid, terwijl je een deeltijdprogramma zelf moet betalen.

Wat is het verschil tussen een zij-instroomtraject en een deeltijdopleiding?

Wil je graag leraar worden en wil je weten hoe je een bevoegdheid kunt halen? Of twijfel je over de vraag welk studietraject het beste bij je past? Voor de meeste overstappers is een lerarenopleiding in voltijd geen optie, omdat dit lastig te combineren is met een druk gezinsleven en een (parttime) baan. Vaak sluit een deeltijdopleiding of een zij-instroomtraject beter aan. Maar wat zijn de verschillen? In dit artikel lees je alles over de toelatingsvoorwaarden, de begeleiding, het salaris, de studiekosten, de trajectduur, het studieprogramma, de inschrijving en het diploma dat je behaalt.

Wat is een zij-instroomtraject?

De term ‘zij-instromen’ klinkt logisch en spreekt waarschijnlijk tot je verbeelding. Toch is er een verschil tussen iemand die ‘instroomt in’ (of overstapt naar) het onderwijs, bijvoorbeeld via een deeltijdopleiding, en de formele benaming ‘zij-instromer in het beroep (zib)’. Wettelijk gezien ben je pas een ‘zij-instromer in het beroep’ als je het 'traject zij-instroom in het beroep' doorloopt. Bij dit traject sta je vanaf dag 1 betaald voor de klas en haal je daarnaast je bevoegdheid bij een lerarenopleiding. Dit traject wordt betaald door de school waar jij een aanstelling hebt, die daarvoor de zij-instroomsubsidie van € 25.000,- kan aanvragen.

Er bestaat voor het mbo nog een zij-instroomtraject: het PDG-traject. Het PDG-traject is ook een werk-leertraject dat wordt bekostigd door de mbo-school waar jij een aanstelling hebt, die daarvoor ook de zij-instroomsubsidie kan aanvragen.

Wanneer wij in het Onderwijsloket de term ‘zij-instromer’ gebruiken, bedoelen we daarmee iemand die het ‘traject zij-instroom in het beroep’ of het PDG-traject doorloopt.

Wat is een deeltijdopleiding?

Als je een deeltijdopleiding wilt volgen, schrijf je je in bij een lerarenopleiding via Studielink. Je volgt dan het deeltijdprogramma van een bestaande lerarenopleiding, maar je hebt minder contacturen dan tijdens het voltijdprogramma. Bij de meeste lerarenopleidingen komt dat neer op één lesdag in de week of twee avonden. Je kunt werk en een studie op die manier goed combineren. Het werk dat je daarnaast doet, hoeft niet aan te sluiten op de studie: je doet onderwijservaring op tijdens de stageperiodes van de opleiding. Afhankelijk van je vooropleiding kun je bovendien in aanmerking komen voor vrijstellingen of een verkort traject.

Wat zijn de verschillen tussen het zij-instroomtraject en een deeltijdopleiding?

In onderstaande tabellen vind je de verschillen tussen de deeltijdopleiding en het zij-instroomtraject terug. We maken daarbij onderscheid tussen het zij-instroomtraject voor het primair onderwijs en het zij-instroomtraject voor het voortgezet onderwijs en het mbo. Het eerdergenoemde PDG-traject – het leer-werktraject dat zich specifiek richt op het docentschap in het mbo – laten we hier buiten beschouwing.

Leraar worden in het primair onderwijs: de verschillen tussen het zij-instroomtraject en een deeltijdopleiding

Thema:     Zij-instroomtraject: Deeltijdopleiding:
  Vooropleiding          Je hebt minimaal een hbo-bachelordiploma.

Reguliere deeltijd: je hebt minimaal een mbo4-, havo- of vwo-diploma.*

Verkorte deeltijd: je hebt minimaal een hbo-bachelordiploma.

Flexibele deeltijd: je hebt minimaal een mbo4-, havo- of vwo-diploma.
Begeleiding

Je staat meteen vanaf dag 1 zelfstandig voor de klas. Binnen het onderwijsteam van de school worden er afspraken gemaakt over jouw begeleiding.

Je staat niet meteen zelfstandig voor de klas. Je kijkt eerst mee met lessen en loopt daarna stage. Je hebt een stagebegeleider op school.
Salaris Tijdens dit traject werk je als docent op een school. Je ontvangt salaris op basis van het aantal uur dat je voor de klas staat.

Je ontvangt geen salaris. Voor het stagelopen op een school ontvang je soms een vergoeding.

Bij de verkorte deeltijdpabo kun je eventueel gebruikmaken van de mijlpaalregeling/ het Versneld voor de klas-traject. Lees hier meer over deze regeling.
Studiekosten De kosten voor jouw opleiding worden betaald door de school, die daarvoor aanspraak kan maken op de zij-instroomsubsidie. Voor een deeltijdopleiding betaal je collegegeld. Er zijn wel tegemoetkomingen en subsidies waar je aanspraak op kan maken. Als je naast je deeltijdstudie aan de slag gaat als onderwijsassistent, kun je in sommige gevallen gebruikmaken van de subsidie voor onderwijsassistenten.
Trajectduur Een zij-instroomtraject duurt maximaal twee jaar (met een maximale verlenging van twee jaar, als daarvoor een goede reden is). Gemiddeld duren deeltijdopleidingen twee tot vier jaar. Het varieert per hogeschool en opleiding en of je recht hebt op vrijstellingen.
Studieprogramma Het zij-instroomtraject is een maatwerkroute. Je volgt een selectie van vakken over vakinhoud, pedagogiek en didactiek, op basis van de uitkomst van jouw geschiktheidsonderzoek.

Je volgt in principe hetzelfde programma als jouw studiegenoten, tenzij je recht hebt op vrijstellingen. Op dit moment wordt er steeds meer gesproken over het flexibiliseren van de lerarenopleidingen. Het uitgangspunt wordt: een lerarenopleiding op maat voor iedereen.

Inschrijven Je hebt een aanstelling als leerkracht nodig bij een school om te kunnen starten aan het zij-instroomtraject. Je bent zelf verantwoordelijk voor het vinden van een aanstelling. Als je solliciteert bij scholen geef je daar aan dat je interesse hebt in een zij-instroomtraject.

De aanmelding en inschrijving regel je zelf via Studielink. Het vinden van een stageschool/werkplek gebeurt pas tijdens de opleiding.

Diploma Na een zij-instroomtraject krijg je geen hbo- of wo-bachelordiploma, maar wel een volwaardige bevoegdheid voor het primair onderwijs. Na een deeltijdopleiding krijg je een hbo-bachelordiploma en een bevoegdheid voor het primair onderwijs.

*Mocht je niet over de gevraagde vooropleidingseisen beschikken dan kun je ook een 21+-toets doen om aan te tonen dat je over het startniveau beschikt dat nodig is voor de opleiding.

Leraar worden in het voortgezet onderwijs of mbo: de verschillen tussen het zij-instroomtraject en een deeltijdopleiding

Thema: Zij-instroomtraject: Deeltijdopleiding:
Vooropleiding

De opleidingseisen voor het zij-instroomtraject en de deeltijdopleiding zijn afhankelijk van het type bevoegdheid dat je wilt halen. Kijk in onze artikelen voor de toelatingsvoorwaarden per bevoegdheid:

  • Tweedegraads bevoegdheid: klik hier.
  • Eerstegraads bevoegdheid: klik hier.
  • Bekwaamheid via het PDG-traject: klik hier.
Begeleiding

Je staat meteen vanaf dag 1 zelfstandig voor de klas. Binnen het onderwijsteam van de school worden er afspraken gemaakt over jouw begeleiding.

Je staat niet meteen zelfstandig voor de klas: je kijkt eerst mee met lessen en loopt daarna stage. Je hebt een stagebegeleider op school.
Salaris Tijdens dit traject werk je als docent op een school. Je ontvangt salaris op basis van de omvang van jouw aanstelling.

Je ontvangt geen salaris. Voor het stagelopen op een school ontvang je soms een vergoeding. Bij de eerstegraads opleiding aan de universiteit kun je in sommige gevallen de stage vervangen door een baanvariant.

Studiekosten De kosten voor jouw opleiding worden betaald door de school, die daarvoor aanspraak kan maken op de zij-instroomsubsidie. Voor een deeltijdopleiding betaal je collegegeld. Er zijn wel tegemoetkomingen en subsidies waar je aanspraak op kan maken.
Trajectduur Een zij-instroomtraject duurt maximaal twee jaar (met een maximale verlenging van twee jaar, als daarvoor een goede reden is). Een PDG-traject duurt maximaal 18 maanden. De duur varieert per hogeschool of universiteit en hangt af van de opleiding en of je recht hebt op vrijstellingen. Gemiddeld duren tweedegraads deeltijdopleidingen aan een hogeschool twee tot vier jaar. Dit geldt ook voor een eerstegraads deeltijdopleiding aan een universiteit.
Studieprogramma Het zij-instroomtraject is een maatwerkroute. Je volgt een selectie van vakken over pedagogiek en (vak)didactiek, op basis van de uitkomst van jouw geschiktheidsonderzoek. In sommige gevallen volg je ook vakinhoudelijke vakken.

Je volgt in principe hetzelfde programma als jouw studiegenoten, tenzij je recht hebt op vrijstellingen. Op dit moment wordt er steeds meer gesproken over het flexibiliseren van de lerarenopleidingen. Het uitgangspunt wordt: een lerarenopleiding op maat voor iedereen.

Inschrijven Je hebt een aanstelling als leerkracht nodig bij een school om te kunnen starten aan het zij-instroomtraject. Je bent zelf verantwoordelijk voor het vinden van een aanstelling. Als je solliciteert bij scholen geef je daar aan dat je interesse hebt in een zij-instroomtraject.

De aanmelding en inschrijving regel je zelf via Studielink. Het vinden van een stageschool/werkplek gebeurt pas tijdens de opleiding.

Diploma

Na een zij-instroomtraject krijg je geen hbo-bachelor of wo- masterdiploma, maar een eerste- of tweedegraads bevoegdheid.

Voor het PDG-traject geldt dat je geen bevoegdheid maar een bekwaamheid haalt.
Na een deeltijdopleiding krijg je een hbo-bachelor-, hbo-master- of wo-masterdiploma, afhankelijk van welke lerarenopleiding je volgt. Daarnaast krijg je een eerste- of tweedegraads bevoegdheid.

Dit artikel is geschreven door

Over het Onderwijsloket