Leerkracht in het speciaal onderwijs: Hans

Leerkracht in het speciaal onderwijs: Hans

Hans (58 jaar) werkt al jaren als invaldocent op een school voor speciaal onderwijs. Hij geeft les aan blinde en slechtziende kinderen. Hij heeft zich georiënteerd op verschillende trajecten en deze zorgvuldig afgewogen, maar heeft er uiteindelijk voor gekozen om niet te starten met het zij-instroomtraject. Ben jij benieuwd naar zijn verhaal? Lees hieronder hoe het oriëntatieproces van Hans eruitzag!

"Ik ben in 2001 skilessen gaan verzorgen aan blinden en kreeg toen een hele mooie opmerking van een van mijn cursisten. Hij zei: ‘Hans, ik vertrouw jou mijn ogen toe’. Deze opmerking kwam binnen en plantte nog een zaadje voor mijn overstap."

Hoe zag de aanloop naar jouw overstap naar het onderwijs eruit?

Mijn overstap naar het onderwijs is niet in een rechte lijn gegaan. Ik heb na het vwo wel direct mijn bevoegdheid voor lichamelijke opvoeding gehaald aan de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO), om zo sport- en bewegingsonderwijs aan kinderen te kunnen geven. Daar heb ik alleen niet gelijk iets mee gedaan: na mijn studie ben ik in het internationale bedrijfsleven beland, al merkte ik dat ook in het bedrijfsleven juist de mensenkant van het werk me het meeste trok.

Intussen gaf een goede vriend van mij al jaren les in het speciaal onderwijs. Hij betrok mij altijd bij sportdagen en andere sportieve activiteiten van de school. Ik vond het enorm leuk om daar een bijdrage aan te leveren. De waardering die je terugkrijgt van een kind uit het speciaal onderwijs ligt over het algemeen veel hoger dan de waardering van een regulier kind. Het viel mij toen al op hoe speciaal het speciaal onderwijs is.

Geïnspireerd door hem en mijn ervaringen met die sportdagen, ben ik in 2001 skilessen gaan verzorgen aan blinden en kreeg toen een hele mooie opmerking van een van mijn cursisten. Hij zei: ‘Hans, ik vertrouw jou mijn ogen toe’. Deze opmerking kwam binnen en plantte nog een zaadje voor mijn overstap. Een aantal jaar later vond ik een aanstelling als invaller op een school voor speciaal onderwijs in cluster 1, de cluster voor blinden en slechtzienden.

Hoe bevalt het werk als leerkracht in het speciaal onderwijs?

Ik werk inmiddels al een tijdje als invalleerkracht. De keuze om te werken als invalleerkracht heb ik zeer bewust gemaakt naar aanleiding van een jaar dat ik wel vast heb gewerkt. Gedurende dat jaar kreeg ik namelijk allerlei extra administratieve taken erbij, naast het lesgeven. Daarnaast was ik nog mentor. Na dat jaar heb ik besloten om weer als invaller te gaan werken, zodat al mijn tijd en aandacht naar de leerlingen en de lessen kon gaan.

In het speciaal onderwijs is het natuurlijk heel anders werken dan in het reguliere onderwijs. Op een school voor speciaal onderwijs zijn er veel zorgtaken en je moet meer maatwerk leveren voor de leerlingen, maar we hebben aan de andere kant natuurlijk ook kleinere klassen. Ik heb ongeveer zes tot twaalf leerlingen in mijn klas en juist de persoonlijke aandacht die ik daardoor kan geven, maakt mijn werk zo leuk. Daar komt nog het plezier bij dat ik heb in de afwisseling van de vakken: ik doceer allerlei vakken, van biologie tot maatschappijleer en van Nederlands tot rekenen.

Nog steeds probeer ik me iedere dag weer te realiseren dat speciaal onderwijs zo ontzettend speciaal is. Het is voor mij dan ook een heel bewuste keuze geweest om in het speciaal onderwijs te werken en dat geldt ook voor mijn collega’s. In het speciaal onderwijs draait het om persoonlijke aandacht voor ieder kind, waardoor je de leerlingen echt persoonlijk leert kennen. Dat maakt lesgeven op een school met speciaal onderwijs zo bijzonder.

Hoe heb je je oriëntatie op het halen van de juiste bevoegdheid aangepakt?

Het speciaal onderwijs valt onder het primair onderwijs, ook als je in het voortgezet speciaal onderwijs lesgeeft en de school waar je werkt niet zelf de eindexamens afneemt. Mijn bevoegdheid vanuit de ALO was daarom niet de juiste bevoegdheid voor het onderwijs dat ik verzorgde: ik had een bevoegdheid voor het primair onderwijs nodig, die je bij een pabo kunt behalen.

Vanaf 2012 ben ik me gaan oriënteren op mijn opties en toen met name op opleidingen in deeltijd. Ik had natuurlijk al een bevoegdheid en hoopte op modules of bepaalde delen van een pabostudie die ik kon volgen, maar dat bleek niet mogelijk. Ik wist zeker dat ik niet vier jaar wilde investeren in een volledige pabo-opleiding, met alle ervaring en kennis die ik al had verworven.

De jaren verstreken en de regelgeving werd strenger. Mijn schoolleiding zette ook meer druk: ik moest die bevoegdheid voor primair onderwijs gaan halen. Daardoor ben ik intensiever gaan zoeken naar maatwerkmogelijkheden. Ik kwam uit bij verkorte deeltijdtrajecten, maar ook bij het traject ‘zij-instroom in het beroep’. Dit zij-instroomtraject begint met een geschiktheidsonderzoek waarin in kaart wordt gebracht wat je al wel kan en weet. Op basis daarvan wordt een tweejarig werk-leertraject voor jou samengesteld. Dat leek me een route die goed bij mij paste.

Hoe heeft het Onderwijsloket je geholpen?

Het was fijn om met iemand te kunnen klankborden. Ik kreeg natuurlijk vanuit allerlei hoeken informatie, maar sommige dingen waren voor mij nog niet helder. Bij het Onderwijsloket vond ik duidelijke antwoorden, waardoor ik direct een scherper beeld van mijn mogelijkheden had.

En waar sta je nu?

Nadat ik contact had gehad met het Onderwijsloket was ik eruit: het zij-instroomtraject zou voor mij dé route op maat zijn waar ik naar had gezocht om de juiste bevoegdheid te halen. Helaas ben ik nu een paar maanden verder en is het toch niet gelukt om met het traject te starten. Ik ben nu een zogeheten zij-uitstromer. Dat kwam door een ongelukkige samenloop van drie factoren: het scholingstraject dat de hogeschool mij bood was mijns inziens niet voldoende op mijn werkervaring, opleidingsachtergrond en wensen afgestemd, de school waar ik werkzaam ben, stond er niet positief tegenover om mij (een invaldocent) als zij-instromer in te zetten en tot slot duurde het voortraject en het traject voor mij te lang. Ik ben 58 jaar en ik wil nog zo veel dingen doen! Een paar weken geleden heb ik daarom samen met de school besloten dat onze wegen vanaf volgend schooljaar scheiden. Ik maak dit schooljaar nog vol enthousiasme af en ik blijf zeker in het onderwijs werken, maar misschien in een andere vorm: als gastdocent, freelancer of buiten het reguliere onderwijs in binnen– of buitenland.

Hans' gouden tip

Ga naar een school toe, sfeer proeven en loop mee. En kom in contact met mensen die al overgestapt zijn en ga daarmee in gesprek over hun ervaringen.

Dit artikel is geschreven door

Over het Onderwijsloket