De Lesboeren: Emel Serdan en de kracht van hoge verwachtingen

Emel Serdan en de kracht van hoge verwachtingen

De Lesboeren is een multimediaal project van Jasper Rijpma, in samenwerking met Stichting Leraar van het JaarEars Up, Nike Liscaljet Photography en het Onderwijsloket.

Als je kinderen elke dag laat zien dat je in hen gelooft en hun kleine successen viert, dan bouw je niet alleen aan hun toekomst, maar ook aan die van ons allemaal.

 

Emel Serdan, leerkracht op de Islamitische basisschool El Habib in Maastricht, is het levende bewijs van de kracht van hoge verwachtingen en gemeenschapsbetrokkenheid in het onderwijs. Met een achtergrond in fiscaal recht kwam Emel per toeval in het onderwijs terecht. Ze begon met een opleiding tot pedagogisch medewerker, maar besloot verder te studeren aan de Pabo om volwaardig voor de klas te kunnen staan. Sindsdien heeft ze een onuitwisbare indruk achtergelaten op haar leerlingen en collega’s. Haar kernboodschap is simpel maar krachtig: geloof in de potentie van ieder kind en bouw een gemeenschap waarin iedereen wordt gezien en gehoord.

Voor Emel staan hoge verwachtingen centraal in haar onderwijs. Ze is ervan overtuigd dat kinderen alleen kunnen groeien als ze uitgedaagd worden om het beste uit zichzelf te halen, niet alleen cognitief, maar ook sociaal-emotioneel. Zoals ze zelf zegt: "Hoge verwachtingen zijn niet alleen gericht op hoge cijfers, maar ook op dat het kind zichzelf leert kennen en dicht bij zijn eigen stem komt. Het gaat om het leren kennen van hun eigen waarde." Dit vertaalt ze naar haar dagelijkse praktijk in de klas. Ze start elke dag met een check-in, waarbij ze leerlingen vraagt hoe ze zich voelen en wat hen bezighoudt. "Heel simpel: vragen naar hoe ze binnenkomen. Dit moment van verbinding zorgt ervoor dat ze zich gehoord en gezien voelen. Zo hoef ik niet te mopperen, want ik weet hoe ze binnen zijn gekomen," legt Emel uit. Door deze aanpak bouwt ze een veilige en vertrouwde omgeving waarin kinderen zich durven openstellen en fouten mogen maken.

Emel gelooft in leren door te doen en in het vieren van kleine stappen. Ze gebruikt concrete voorbeelden en metaforen om complexe concepten uit te leggen, zoals haar ‘verkeerstoren’-metafoor om kinderen te leren plannen en reflecteren. "Je moet jezelf kunnen controleren, net zoals een verkeerstoren vliegtuigen begeleidt. Deze vaardigheden helpen hen niet alleen in de klas, maar ook in hun dagelijks leven," zegt ze. Haar doel is dat kinderen leren om zelfstandig en zelfbewust te worden, vaardigheden die hen een leven lang van pas komen.

Hoge verwachtingen zijn een fundamenteel principe binnen de onderwijskunde en verwijzen naar het geloof dat alle leerlingen in staat zijn om te groeien en succes te behalen, ongeacht hun achtergrond of startpositie. Het concept werd uitgebreid onderzocht door onderzoeker Rosenthal in zijn studie naar het Pygmalion-effect: de verwachtingen die een leraar van een leerling heeft, beïnvloeden diens prestaties. Wanneer leraren hun leerlingen uitdagen en tegelijkertijd ondersteunen, leidt dit vaak tot betere resultaten en meer zelfvertrouwen bij de leerlingen.

Het gaat echter niet alleen om ‘academische’ prestaties. Hoge verwachtingen omvatten ook sociale en emotionele doelen, zoals het ontwikkelen van zelfvertrouwen, zelfregulatie en doorzettingsvermogen. Dit sluit aan bij het concept van growth mindset, ontwikkeld door Carol Dweck, waarin wordt benadrukt dat intelligentie en vaardigheden kunnen worden ontwikkeld door inspanning en de juiste strategieën.

Literatuurtips:

  • Pygmalion in the Classroom – Robert Rosenthal en Lenore Jacobson
  • Mindset: The New Psychology of Success – Carol S. Dweck
  • De sixpack van het onderwijs – Pedro De Bruyckere.

Een hoeksteen van het succes van basisschool El Habib is het betrekken van de bredere gemeenschap. Emels ziet ouders als onmisbare partners in het onderwijsproces. "We willen niet alleen de verbinding maken met het kind, maar ook met de ouders. Zij zijn co-leerkrachten en hun betrokkenheid is cruciaal," benadrukt Emel. Dit begint bij duidelijke communicatie tijdens ouderavonden en kennismakingsgesprekken, waar Emel en haar collega’s ouders eerlijk informeren over de voortgang van hun kind en hen oproepen om actief bij te dragen. "Als ouders niet komen opdagen, blijven we bellen totdat ze verschijnen. Het is essentieel dat zij zich gehoord en gezien voelen, net als de kinderen," vertelt ze.

Emel geeft ook praktische voorbeelden van hoe de school de betrokkenheid van ouders vergroot. Voor gezinnen die het financieel moeilijk hebben, biedt de school boodschappenpakketten en ontbijt, zodat alle kinderen met een volle maag naar school kunnen. Ouders krijgen daarnaast huiswerk mee, zoals het lezen met hun kinderen, om het leerproces thuis te ondersteunen. Deze benadering heeft een groot effect, volgens Emel: "We helpen ouders om hoge verwachtingen van zichzelf en hun kinderen te krijgen. Zo bouwen we samen aan hun toekomst."

Emel vertelt hoe haar leerlingen in groep 4 aan het begin van het jaar worstelden met executieve functies, zoals plannen en reflecteren, maar aan het einde van het jaar zelfstandig en zelfverzekerd waren geworden. "De voldoening die ik kreeg van die groei was enorm. Het laat zien dat kleine stapjes reuzenstappen kunnen zijn," zegt ze. Dit succes is niet beperkt tot de kinderen; Emel werkt ook nauw samen met haar collega’s om de lat hoog te leggen voor het hele team. Ze deelt haar kennis, geeft workshops en stimuleert intervisie, zodat alle leerkrachten zich blijven ontwikkelen.

Voor Emel is lesgeven veel meer dan een baan; het is een missie om een verschil te maken in het leven van kinderen en hun families. Haar ervaringen als leerling, waar haar eigen meester Han in haar geloofde en haar hielp om haar potentie te zien, vormen de kern van haar aanpak. "Meester Han zag iets in mij wat ik zelf nog niet zag. Nu probeer ik hetzelfde te doen voor mijn leerlingen. Als je in hen gelooft, kunnen ze alles bereiken," zegt ze. Voor Emel stopt het niet wanneer ze haar leerlingen heeft afgeleverd aan een volgende klas, of aan een vervolgopleiding: "Als je kinderen elke dag laat zien dat je in hen gelooft en hun kleine successen viert, dan bouw je niet alleen aan hun toekomst, maar ook aan die van ons allemaal," besluit ze.

Luister naar Emel in De Lesboeren podcast:

Dit artikel is geschreven door

Over het Onderwijsloket