De Lesboeren: Arash Mortezavy en de poëzie van het lesgeven

Arash Mortezavy en de poëzie van het lesgeven

De Lesboeren is een multimediaal project van Jasper Rijpma, in samenwerking met Stichting Leraar van het JaarEars Up, Nike Liscaljet Photography en het Onderwijsloket.

Nog voordat we de hoek om zijn komt Arash Mortezavy ons tegemoet lopen en begroet ons met een warmte die even doet vergeten dat het december is. “Delen is belangrijk in mijn cultuur,” zegt hij. Dit wordt meteen duidelijk wanneer hij verhalen deelt over zijn werk, zijn visie en zelfs zijn warme lunches. Een lesboer, vindt hij zichzelf niet: "Ik ben docent geworden omdat ik mensen boeiender vind dan mijn vak.” Dit citaat vormt de kern van het gesprek over zijn visie op onderwijs, verbondenheid en nieuwsgierigheid.

Arash’ verhaal begint niet in Nederland, maar in Iran, waar hij werd opgeleid als ingenieur in de voedingsindustrie. Hoewel hij succes had in zijn vakgebied, ontdekte hij dat zijn ware passie bij mensen lag. “Ik wilde mijn exacte achtergrond combineren met mijn liefde voor mensen,” vertelt hij. Veertien jaar geleden kwam hij naar Nederland, waar hij zijn draai vond in het onderwijs. “Hier kon ik het verschil maken, door niet alleen kennis over te dragen, maar ook leerlingen te inspireren.”

Wat opvalt, is Arash’ nadruk op verbinding – met leerlingen, collega’s en de wereld om hen heen. Zijn lessen gaan niet alleen over scheikunde of technologie, maar ook over taal, over geschiedenis, over poëzie. Hij gebruikt voorbeelden uit de chemie, zoals “kraken”, om maatschappelijke thema’s te bespreken. Zelf zegt hij hierover: “ik laat leerlingen zien hoe regels, net als moleculen, soms gebroken moeten worden om iets nieuws en waardevols te creëren.”

Verbinding begint volgens Arash bij nieuwsgierigheid, zowel bij de docent als bij de leerling. “Als docent moet je nieuwsgierig zijn om dit bij anderen aan te kunnen wakkeren.” Enthousiast vertelt hij over zijn module 'Reis naar Mars’, een voorbeeld van een onderwijsactiviteit waar de nieuwsgierigheid bij de leerling geprikkeld wordt. Leerlingen onderzoeken hoe ze naar Mars kunnen reizen en daar kunnen overleven. “Ze leren niet alleen de wetenschap achter het leven op Mars, maar ontwikkelen ook vaardigheden zoals kritisch denken en samenwerken.”

Humor speelt een grote rol in Arash’ lessen. Hij gebruikt het om complexe thema’s luchtiger en toegankelijker te maken. Maar bovenal is liefde de rode draad in zijn werk. “Liefde met een hoofdletter L,” benadrukt hij. Hij citeert graag de Perzische dichter Rumi, die stelt dat liefde de kern is van menselijkheid en verbinding. “Zonder liefde ben je als een blokfluit zonder adem. De verbinding tussen mensen brengt muziek in het leven.”

Een voorbeeld van deze verbinding vindt Arash in een alledaags ritueel: de lunch. Sinds hij zijn oude gewoonte van een warme lunch weer heeft opgepakt, voelt hij zich fitter en energieker. “Het delen van eten zit in mijn cultuur,” vertelt hij. Hij bereidt extra porties, zodat collega’s kunnen proeven. “Het gaat niet om wat ik deel, maar waarom ik deel. Voor mij is delen een manier om verbinding te maken.”

Arash staat bekend als een docent die streng, maar rechtvaardig is. “Ik accepteer geen scheldwoorden of beledigingen,” vertelt hij. Zijn aanpak is consequent, met een duidelijke focus op wederzijds respect. Wanneer leerlingen over de schreef gaan, kiest hij voor herstelgesprekken. “Ik vraag hen op te schrijven: wat voelde ik, wat voelde jij, wat wilde ik, en wat wilde jij? Zo leren ze reflecteren op hun gedrag.” Hij benadrukt dat boosheid een menselijke emotie is, maar dat het belangrijk is om professioneel te blijven. “Als ik boos word, zeg ik dat eerlijk. Maar daarna neem ik een moment om af te koelen, zodat ik een rolmodel blijf voor mijn leerlingen.”

Arash’ opvoeding in Iran heeft hem gevormd tot de docent die hij nu is. Tijdens zijn schooltijd, midden in de oorlog tussen Iran en Irak, leerde hij veerkracht en de waarde van onderwijs. “Soms kregen we maar één dag per week les vanwege bombardementen. Maar die ene dag betekende alles.” Hij vertelt met warmte over zijn Perzische leraren, waaronder een dichter die hem leerde dat gevoel belangrijker is dan perfectie. “Die lessen draag ik nog steeds mee. Ik probeer leerlingen te laten zien dat het oké is om fouten te maken, zolang je maar blijft leren en voelen.”. 

Voor Arash betekent de leerling centraal zetten meer dan het behalen van goede cijfers. “Het gaat om hun welzijn, groei en nieuwsgierigheid,” legt hij uit. Hij ziet het als zijn taak om een veilige omgeving te creëren waar leerlingen zichzelf kunnen ontdekken en ontwikkelen. “Autonomie en verantwoordelijkheid gaan hand in hand. Je kunt geen vrijheid geven zonder kaders.”

Wat maakt Arash’ aanpak zo krachtig? Zijn vermogen om verhalen te vertellen. “Het beste in een leraar maakt het verschil,” zegt hij. “Als je je eigen verhaal deelt, inspireer je leerlingen om hun eigen verhaal te ontdekken.” Het zijn deze verhalen die als cement dienen tussen de losse onderdelen van zijn lessen, en die ervoor zorgen dat leerlingen zich gezien en gehoord voelen.

Aan het einde van het gesprek vertelt Arash over zijn oud-leerlingen, die vaak terugkomen om hun verhalen met hem te delen. “Ze laten me foto’s zien van hun reizen, hun geliefden, hun successen. Het voelt alsof die verbinding nooit ophoudt.”

Met zijn unieke mix van humor, liefde en nieuwsgierigheid laat Arash Mortezavy zien dat onderwijs meer is dan het overdragen van kennis. Het is een kunstvorm, een poëzie van verbinding, waarin elke leerling telt. Zoals hij zelf zegt: “Wij zijn allemaal waterdruppels. Samen vormen we de oceaan.”

Luister naar Arash in De Lesboeren podcast:

Dit artikel is geschreven door

Over het Onderwijsloket