Hoe word ik klassenassistent, onderwijsassistent of leraarondersteuner in het primair onderwijs?

In het kort

Er zijn geen wettelijke bevoegdheidseisen om als klassenassistent, onderwijsassistent of leraarondersteuner te kunnen werken. Wel zijn er verschillende opleidingsmogelijkheden.

Hoe word ik klassenassistent, onderwijsassistent of leraarondersteuner op een basisschool?

Lijkt het je leuk om te werken op een basisschool of in het speciaal onderwijs? Wil je een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen, maar niet zelf voor de klas staan? Dan is een baan als klassenassistent, onderwijsassistent of leraarondersteuner in het primair onderwijs misschien wel iets voor jou. In dit artikel lees je over de inhoud van de functies, de opleidings- en doorgroeimogelijkheden en het salaris.

Wat zijn onderwijsondersteuners?

Naast leerkrachten spelen ook onderwijsondersteuners een belangrijke rol bij het bieden van maatwerk aan leerlingen en in het organiseren van onderwijs op een school. Deze onderwijsondersteuners vormen samen het onderwijsondersteunend personeel (oop). Het oop bestaat uit allerlei verschillende functies. Denk bijvoorbeeld aan een medewerker die kinderen een-op-een begeleidt, iemand die de leraar in het klaslokaal ondersteunt door groepjes leerlingen te helpen, maar ook conciërges en administratief medewerkers vallen onder het oop. Als je interesse uitgaat naar het helpen van kinderen en het ondersteunen van leerkrachten bij lesgevende taken, dan kun je denken aan een functie als klassenassistent, onderwijsassistent of leraarondersteuner.

Wat doen onderwijsondersteuners?

De werkzaamheden van een klassenassistent, onderwijsassistent of leraarondersteuner verschillen per school en elk schoolbestuur mag zelf invulling geven aan het takenpakket. Er zitten verschillen in het takenpakket van onderwijsassistenten, klassenassistenten en leraarondersteuners, maar in de praktijk kunnen de taken ook overlappen. Het kan zijn dat een school alleen de term ‘onderwijsassistent’ gebruikt en het verschil niet maakt tussen deze drie functies. Hieronder omschrijven we wat de drie functies in de meeste gevallen inhouden. 

  • Een klassenassistent ondersteunt een leerkracht en begeleidt leerlingen bij bepaalde opdrachten die de leerkracht heeft gegeven. Deze functie komt veel voor in het speciaal onderwijs. Klassenassistenten hebben vaak voornamelijk verzorgende en begeleidende taken.
  • Een onderwijsassistent begeleidt ook (groepjes) leerlingen. Daarnaast kan een onderwijsassistent administratieve en verzorgende taken uitvoeren en de leerkracht ondersteunen bij het samenstellen van het lesmateriaal.
  • Een leraarondersteuner heeft vaak grotere verantwoordelijkheden dan klassen- en onderwijsassistenten. Een leraarondersteuner houdt zich bezig met het voorbereiden van lessen, het uitvoeren van bepaalde lestaken, het bijhouden van de voortgang van leerlingen en het signaleren van problemen bij leerlingen.

Hoe word ik onderwijsondersteuner?

Voor het primair onderwijs – dus op basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs – staat er niet wettelijk vastgelegd wat de eisen zijn voor de functies van klassenassistent, onderwijsassistent en leraarondersteuner. Je hebt hier wettelijk gezien dus geen specifiek diploma voor nodig. Scholen zijn wel vaak op zoek naar mensen met relevante bekwaamheden die passen bij de functies. Wil je als onderwijsondersteuner aan de slag? Dan kun je het beste bij een school informeren welke opleidings- en/of werkervaringseisen zij stellen aan hun klassenassistenten, onderwijsassistenten en leraarondersteuners. Vaak vind je dit ook terug in vacatureteksten, bijvoorbeeld op Meesterbaan.nl

Als je een opleiding wilt volgen tot een van deze onderwijsondersteunende functies dan kun je kiezen voor de mbo4-opleiding tot onderwijsassistent of voor een educatieve associate degree tot leraarondersteuner.

De mbo4-opleiding tot onderwijsassistent duurt drie tot vier jaar en wordt zowel in bol- als in bbl-variant aangeboden. Tijdens deze opleiding krijg je vakken over pedagogiek, didactiek en ontwikkelingspsychologie zodat je meer inzicht krijgt in hoe kinderen leren en ontwikkelen. Je leert groepsactiviteiten te organiseren en samen te werken met de leerkracht.

Op de website Kiesmbo.nl vind je een overzicht van de mbo-instellingen die de opleiding tot onderwijsassistent aanbieden.

De associate degree pedagogisch educatief professional (Ad PEP) en de associate degree didactisch educatief professional (Ad DEP) leiden je op tot leraarondersteuner. De opleiding duurt twee jaar en de studie combineer je met een baan van tenminste 16 uur per week. Tijdens de opleiding vergroot je je kennis op het gebied van pedagogiek, ontwikkelingspsychologie, management en organisatie, onderwijskunde en vaardigheden gericht op samenwerken en communiceren met kinderen en ouders.

In deze lijst in onze navigator vind je de contactgegevens van alle hogescholen die een educatieve associate degree aanbieden

Je kunt je vaardigheden ook op andere manieren aantonen, bijvoorbeeld door werkervaring of andere vooropleidingen zoals SPW (sociaal pedagogisch medewerker). Het komt ook voor dat studenten van de pabo naast hun studie een baan hebben als onderwijsassistent.

Wat is het salaris van een onderwijsondersteuner?

In de cao vind je de afspraken die gemaakt zijn over salarissen voor onderwijsondersteunend personeel (oop). Op deze webpagina van de PO-raad vind je de salarissen van het primair onderwijs, met in tabel 1b die voor het oop. Klassenassistenten en onderwijsassistenten worden vaak ingeschaald in schaal 4, 5 of 6. Leraarondersteuners komen uit in schaal 7 of schaal 8. De salarissen van schaal 4 tot en met schaal 8 lopen uiteen van € 2.136,- tot € 4.055,- bruto per maand.

In welke schaal je terecht komt hangt onder meer af van de invulling van je functie en hoeveel verantwoordelijkheden daarbij komen kijken. Dit wordt altijd bepaald in onderhandeling met het schoolbestuur waar je gaat werken. Ter indicatie vind je op de website van de PO-raad verschillende voorbeeldfunctieprofielen voor oop met de daarbij horende salarisschalen.

Wat zijn mijn doorgroeimogelijkheden als onderwijsondersteuner?

Ben je al een onderwijsondersteuner en zou je willen doorstromen naar een baan als leerkracht, dan is het aan te raden om met je werkgever en een lerarenopleiding te kijken naar de mogelijkheden. Voor klassenassistenten, onderwijsassistenten en leraarondersteuners in het primair onderwijs en voortgezet onderwijs is er subsidie beschikbaar als zij een lerarenopleiding willen gaan volgen.

Dit artikel is geschreven door

Over het Onderwijsloket